YILLIK İZİN DÖNEMİNE RASTLAYAN CUMARTESİ GÜNLERİ YILLIK İZİN SÜRESİ HESABINDA DAHİL EDİLMELİ MİDİR?

YILLIK İZİN DÖNEMİNE RASTLAYAN CUMARTESİ GÜNLERİ YILLIK İZİn süresİ hesabında DAHİL edİlmelİ MİDİR?

A-Yasal Mevzuat
Yıllık ücretli izin hakkı, 4857 sayılı İş Kanununun 53 ila 61. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca, uygulamaya ilişkin olarak ve 4857 sayılı İş Kanununun 60. maddesine dayanarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu 56.madde Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

4857 sayılı İş Kanununda Çalışma Süreleri aşağıda ki şekildedir;

B-4857 Sayılı Kanun-Çalışma süresi

Madde 63 - Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.

Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz.

C-Yıllık İzin Bakımından Çalışılmış Gibi Sayılan Haller
4857 sayılı Kanunun “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55. Maddesinin (f) bendinde “Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri olarak sayılmıştır.
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmamaktadır.  

Hafta tatili, Ulusal Bayram, Genel tatil günleri 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun da açıklanmıştır. Aşağıda yer verilmiştir.

D-Hafta tatili
2429 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar.
Görüleceği üzere 4857 sayılı İş Kanununda yıllık izin süresine rastlayan hangi günlerin izin süresinden sayılmayacağı belirtilmiş bulunuyor.

E-Hafta Tatili ve Genel Tatil Ücreti
Hafta tatili ve genel tatil ücreti, 4857 sayılı İş Kanununun 46. ila 47. Maddelerinde düzenlenmiş olup, madde metni aşağıdaki gibidir;                                                                    

Hafta tatili ücreti
Madde 46 (4857 Say.Kanun ) – Bu Kanun kapsamına giren işyerlerin de, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

F-2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun hükümleri ise aşağıda ki şekildedir;

Madde 1 – 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye'nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

A) Resmi bayram günleri şunlardır:

1. (Değişik: 20/4/1983 - 2818/1 md.) 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.

2. 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür. 3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır:

1. Ramazan Bayramı;

Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür.

2. Kurban Bayramı;

Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür.

C) (Değişik: 25/10/2016-6752/2 md.) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

D) (Değişik: 20/4/1983 - 2818/1 md.) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir. (1)(2)

Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.

Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.

29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.

Madde 3 –  A)Hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00'ten itibaren başlar.

B) 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 1475 sayılı İş Kanunu ve diğer kanunlardaki hafta tatili ile ilgili hükümler saklıdır.

C) Yemek, içmek, giyinmek gibi zaruri ihtiyaçların giderilmesi için alışveriş yapılan dükkan ve mağazalar hakkında Hafta Tatili Kanununun Cumartesi günüyle ilgili hükümleri uygulanmaz.

Sonuç;

Yasal Mevzuatta; 4857 Sayılı Kanun Madde 46 da, bu kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir denmektedir.                                                                 

 Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkında ki Kanunda ise, ’’Hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar" denmektedir.

4857 sayılı kanun 63 üncü maddeye göre haftalık 45 saat olarak belirlenen çalışma sürelerinde, çalışmış olmak koşulu ile en az yirmi dört saat olmak üzere hafta tatili verilir denmektedir ancak burada hafta tatili hesabında en az ifadesi göz ardı edilmektedir.

Buna karşın, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkında Kanun Madde 3- ’’Hafta tatili Pazar günüdür’’ kısmı alınarak ve devamı olan, ’’Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13:00 den itibaren başlar’’ ifadesi de göz ardı edilerek haftanın altı günü iş günüdür şeklinde yorum çıkarılmaktadır. Ve cumartesilerin 13:00 den öncesi değil, tamamı işgününden saymaları sebebiyle, yıllık izinlerden cumartesiler tam iş günü gibi düşülerek, Kanun maddeleri yanlış yorumlanmakta ve buna bağlı yanlış uygulanmalar yapılmaktadır.

Yargıtay der ki; işçi şayet fiilen cumartesi günleri çalışmıyorsa bunun yıllık izinden mahsubu iyi niyet kurallarına ve işçi lehine yorum ilkesine aykırıdır.

Fiilen çalışılmayan günün iş günü gibi düşülmesi hakkaniyete ve iyi niyet kurallarına aykırıdır.

Normalde Cumartesi günleri çalışılmayan veya 13:00’den sonra çalışılmayan bünyeler, haftaiçi günlük çalışma süresi olan 7,5 saatin üstünde bir çalışma sergilerler ve bu nedenle cumartesi ya hiç çalışmazlar yada 13:00’den sonra çalışmazlar.

Örnek verilecek olur ise; 09:00-18:00 arası çalışan bir işletme günlük 7,5 saat üzerine çıkarak 9 saatlik çalışma öngörmüştür. Cumartesi ise 13:00’e kadar çalışmaktadır.

Haftalık 45 saat

Hafta içi; 09:00-18:00= 9 saat

9 saat – 1 saat (yemek,ara dinlenmesi)= 8 saat/h.içi

8 saat x 5 iş günü= 40 saat + 5 saat (cumartesi) = 45 saat/hafta

Örnekte Haftalık çalışma saati Cumartesi 13:00 itibariyle tamamlanmaktadır. Ve gerek 4857 sayılı, gerekse Hafta Tatili Kanunu gereğini yerine getirerek, 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi en geç 13:00 den itibaren hafta tatilini başlatmaktadır. Burada önemli olan yıllık ücretli izin hesabında da aynı usulde değerlendirilerek süre hesaplanmalıdır.                                                                               Fiili olarak hafta tatili 13:00 den itibaren başlayan bu örnekte, fiili olarak çalışmayan kısmı yıllık izinden mahsup edilmesi, Kanun maddelerinde de açıkça belirtildiği üzere yanlış bir uygulama olup işçi yararına yorum ilkesine aykırıdır.

SMMM 

Çiğdem İLHAN